حکومت عرفیتبیین مدلول دلیل محکوم به توسعه یا تضییق، توسط دلیل حاکم را حکومت عرفی گویند. ۱ - توضیححکومت عرفی، مقابل حکومت بیانی ، و به معنای حکومتی است که دلیل حاکم، به مدلول دلیل محکوم ناظر است؛ به خلاف حکومت بیانی که دلیل حاکم برای شرح و بیان خود دلیل محکوم آمده و ناظر به آن است. در حکومت عرفی، دلیل حاکم، برای بیان نفس دلیل محکوم وارد نشده و تنها مدلول دلیل محکوم را توضیح می‌دهد؛ برای مثال، دلیل حاکم می‌گوید: «الطواف بالبیت صلاة» و به این ترتیب، مدلول دلیل محکوم ( وجوب صلات ) را توسعه می‌دهد. اما در حکومت بیانی، یک دلیل، برخی از کاستی‌های دلیل دیگر را بیان می‌کند، مثلا کلمه‌ای مبهم از آن را تفسیر می‌کند و مراد متکلم را از آن توضیح می‌دهد. از آن جا که در این نوع حکومت، دلیل حاکم قرینه‌ای عرفی برای دلیل محکوم به شمار می‌رود، آن را حکومت عرفی می‌گویند. ۲ - نکتهتقدیم دلیل حاکم، بر دلیل محکوم در حکومت عرفی به دلیل قواعد جمع عرفی است. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۳۶، برگرفته از مقاله «حکومت عرفی». |